متن سند نها?ى چشمانداز 20 ساله جمهورى اس?مى ا?ران
رهبر معظم انق?ب اس?می با اب?غ سند نهایی چشم انداز بیست ساله جمهوری اس?می ایران به سران سه
قوه و رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، افق روشن ایران را در 1404 هجری شمسی ترسیم آردند.
به گزارش پایگاه اط?ع رسانی دولت،براساس این سند راهبردی، ایران آشوری توسعه یافته با جایگاه اول
اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، باهویت اس?می و انق?بی، الهام بخش در جهان اس?م و با تعامل
سازنده و موثر در روابط بین الملل خواهد بود.
متن سند نهایی چشم انداز بیست ساله جمهوری اس?می ایران به این شرح است:
* چشمانداز جمهورى اس?مى ا?ران در افق 1404 هجرى شمسى
با اتکال به قدرت ??زال الهى و در پرتو ا?مان و عزم ملى و کوشش برنامهر?زى شده و مدبرانه جمعى و در مسیر
تحقق آرمانها و اصول قانون اساسى، در چشمانداز 20 ساله، ا?ران کشورى است توسعه ?افته با جا?گاه اول
اقتصادى، علمى و فناورى در سطح منطقه، با هو?ت اس?مى و انق?بى، الهامبخش در جهان اس?م و با تعامل
سازنده و موثر در روابط بینالملل.
جامعه ا?رانى در افق ا?ن چشمانداز، چنین و?ژگىها?ى خواهد داشت:
- توسعه ?افته، متناسب با مقتضیات فرهنگى، جغرافیا?ى و تار?خى خود و متکى بر اصول اخ?قى و ارزشهاى
اس?مى، ملى و انق?بى، با تاکید بر مردمسا?رى د?نى، عدالت اجتماعى، آزادىهاى مشروع، حفظ کرامت و
حقوق انسانها و بهرهمند از امنیت اجتماعى و قضا?ى.
- برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فنآورى، متکى بر سهم برتر منابع انسانى و سرما?ه اجتماعى
در تولید ملى.
- امن، مستقل و مقتدر با سامان دفاعى مبتنى بر بازدارندگى همه جانبه و پیوستگى مردم و حکومت.
- برخوردار از س?مت، رفاه، امنیت غذا?ى، تامین اجتماعى، فرصتهاى برابر، توز?ع مناسب درآمد، نهاد مستحکم
خانواده، به دور از فقر، فساد، تبعیض و بهرهمند از محیط ز?ست مطلوب.
- فعال، مسوولیتپذ?ر، ا?ثارگر، مومن، رضا?تمند، برخوردار از وجدانکارى، انضباط ، روحیه تعاون و سازگارى
اجتماعى، متعهد به انق?ب و نظام اس?مى و شکوفا?ى ا?ران و مفتخر به ا?رانى بودن.
- دست ?افته به جا?گاه اول اقتصادى، علمى و فنآورى در سطح منطقه آسیاى جنوب غربى (شامل آسیاى
میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهاى همسا?ه) با تاکید بر جنبش نرم افزارى و تولید علم، رشد پرشتاب و مستمر
اقتصادى، ارتقاى نسبى سطح درآمدسرانه و رسیدن به اشتغال کامل.
- الهام بخش، فعال و موثر در جهان اس?م با تحکیم الگوى مردمسا?رى د?نى، توسعه کارآمد، جامعه اخ?قى،
نواند?شى و پو?ا?ى فکرى و اجتماعى، تاثیرگذار بر همگرا?ى اس?مى و منطقهاى براساس تعالیم اس?مى و
اند?شههاى امام خمینى (ره). - داراى تعامل سازنده و موثر با جهان براساس اصول عزت، حکمت و مصلحت.
م?حظه - در تهیه، تدو?ن و تصو?ب برنامههاى توسعه و بودجههاى سالیانه، ا?ن نکته مورد توجه قرارگیرد:
شاخصهاى کمى ک?ن آنها از قبیل، نرخ سرما?هگذارى، درآمد سرانه، تولید ناخالص ملى، نرخ اشتغال و تورم،
کاهش فاصله درآمد میان دهکهاى با? و پا?ین جامعه، رشد فرهنگ و آموزش و پژوهش و توانا?ىهاى دفاعى و
امنیتى، با?د متناسب با سیاستهاى توسعه و اهداف و الزامات چشمانداز، تنظیم و تعیین گردد و ا?ن
سیاستها و هدفها به صورت کامل مراعات شود.
شا?ان ذکر است، ا?ن چشمانداز مبناى تنظیم سیاستهاى کلى چهار برنامه پنجساله آ?نده خواهد بود و افق
جهتگیرى کلى فعالیتهاى کشور را در ابعاد مختلف در 20 سال آ?نده مشخص مىکند.
* سیاستهاى کلى برنامه چهارم توسعه جمهورى اس?مى ا?ران
امور فرهنگى، علمى و فنآورى
1- اعت? و عمق و گسترش دادن معرفت و بصیرت د?نى برپا?ه قرآن و مکتب اهل بیت (ع).
- استوار کردن ارزشهاى انق?ب اس?مى در اند?شه و عمل.
- تقو?ت فضا?ل اخ?قى و ا?مان، روحیه ا?ثار و امید به آ?نده.
- برنامهر?زى براى بهبود رفتارهاى فردى و اجتماعى.
2- زنده و نما?ان نگاهداشتن اند?شه د?نى و سیاسى حضرت امام خمینى (ره) و برجسته کردن نقش آن به
عنوان ?ک معیار اساسى در تمام سیاستگذارىها و برنامه ر?زىها.
3- تقو?ت وجدان کارى و انضباط اجتماعى و روحیه کار و ابتکار، کارآفر?نى، درستکارى و قناعت و اهتمام به ارتقاى
کیفیت تولید.
- فرهنگسازى براى استفاده از تولیدات داخلى، افزا?ش تولید و صادرات کا? و خدمات.
4- ا?جاد انگیزه و عزم ملى براى دستیابى به اهداف مورد نظر در افق چشم انداز.
5- تقو?ت وحدت و هو?ت ملى مبتنى بر اس?م و انق?ب اس?مى و نظام جمهورى اس?مى و آگاهى کافى درباره
تار?خ ا?ران، فرهنگ، تمدن و هنر ا?رانى - اس?مى و اهتمام جدى به زبان فارسى.
6- تعمیق روحیه دشمنشناسى و شناخت ترفندها و توطئههاى دشمنان علیه انق?ب اس?مى و منافع ملى،
ترو?ج روحیه ظلم ستیزى و مخالفت با سلطه گرى استکبار جهانى.
7- سالمسازى فضاى فرهنگى، رشد آگاهىها و فضا?ل اخ?قى و اهتمام به امر به معروف و نهى از منکر.
- اط?عرسانى مناسب براى تحقق و?ژگى هاى مورد نظر در افق چشمانداز.
8 - مقابله با تهاجم فرهنگى.
- گسترش فعالیت رسانههاى ملى در جهت تبیین اهداف و دستاوردهاى ا?ران اس?مى براى جهانیان.
9- سازماندهى و بسیج امکانات و ظرفیتهاى کشور در جهت افزا?ش سهم کشور در تولیدات علمى جهان. - تقو?ت نهضت نرم افزارى و ترو?ج پژوهش.
- کسب فن آورى، بو?ژه فن آورىهاى نو، شامل: ر?ز فنآورى و فن آورىهاى ز?ستى، اط?عات وارتباطات، ز?ست
محیطى، هوافضا و هسته?ى.
10- اص?ح نظام آموزشى کشور، شامل: آموزش و پرورش، آموزش فنى و حرفهاى، آموزش عالى و کارآمد کردن
آن براى تامین منابع انسانى مورد نیاز در جهت تحقق اهداف چشمانداز.
11- ت?ش در جهت تبیین و استحکام مبانى مردمسا?رى د?نى و نهاد?نه کردن آزادىهاى مشروع از طر?ق
آموزش، آگاهى بخشى و قانونمند کردن آن.
امور اجتماعى، سیاسى، دفاعى و امنیتى
12- ت?ش در جهت تحقق عدالت اجتماعى و ا?جاد فرصتهاى برابر و ارتقاى سطح شاخص ها?ى از قبیل آموزش،
س?مت، تامین غذا، افزا?ش درآمد سرانه و مبارزه با فساد.
13- ا?جاد نظام جامع تامین اجتماعى براى حما?ت از حقوق محرومان و مستضعفان و مبارزه با فقر و حما?ت از
نهادهاى عمومى و موسسات و خیر?ههاى مردمى با رعا?ت م?حظات د?نى و انق?بى.
14- تقو?ت نهاد خانواده و جا?گاه زن در آن و در صحنههاى اجتماعى و استیفاى حقوق شرعى و قانونى بانوان در
همه عرصهها و توجه و?ژه به نقش سازنده آنان.
15- تقو?ت هو?ت ملى جوانان، متناسب با آرمان هاى انق?ب اس?مى.
- فراهم کردن محیط رشد فکرى و علمى و ت?ش در جهت رفع دغدغههاى شغلى، ازدواج، مسکن وآسیب هاى
اجتماعى آنان.
- توجه به مقتضیات دوره جوانى و نیازها و توانا?ىهاى آنان.
16- ا?جاد محیط و ساختار مناسب حقوقى، قضا?ى و ادارى براى تحقق اهداف چشمانداز.
17- اص?ح نظام ادارى و قضا?ى در جهت: افزا?ش تحرک و کارآ?ى، بهبود خدمت رسانى به مردم، تامین کرامت و
معیشت کارکنان، به کارگیرى مد?ران و قضات ??ق و امین و تامین شغلى آنان، حذف ?ا ادغام مد?ر?تهاى موازى،
تاکید بر تمرکززدا?ى در حوزههاى ادارى و اجرا?ى، پیشگیرى از فساد ادارى و مبارزه با آن و تنظیم قوانین مورد نیاز.
18- گسترش و عمق بخشیدن به روحیه تعاون و مشارکت عمومى و بهرهمند ساختن دولت از همدلى و
توانا?ىهاى عظیم مردم.
19- آما?ش سرزمینى مبتنى بر اصول ز?ر:
- م?حظات امنیتى و دفاعى.
- کارآ?ى و بازدهى اقتصادى.
- وحدت و ?کپارچگى سرزمین.
- گسترش عدالت اجتماعى و تعادلهاى منطقه?ى. - حفاظت محیط ز?ست و احیاى منابع طبیعى.
- حفظ هو?ت اس?مى، ا?رانى و حراست از میراث فرهنگى.
- تسهیل و تنظیم روابط درونى و بیرونى اقتصاد کشور.
- رفع محرومیتها، خصوصاً در مناطق روستا?ى کشور.
20- تقو?ت امنیت و اقتدار ملى با تاکید بر رشد علمى و فنآورى، مشارکت و ثبات سیاسى، ا?جاد تعادل میان
مناطق مختلف کشور، وحدت و هو?ت ملى، قدرت اقتصادى و دفاعى و ارتقاى جا?گاه جهانى ا?ران.
21- هو?تبخشى به سیماى شهر و روستا.
- بازآفر?نى و روزآمد سازى معمارى ا?رانى - اس?مى.
- رعا?ت معیارهاى پیشرفته براى ا?منى بناها و استحکام ساخت و سازها.
22- تقو?ت و کارآمد کردن نظام بازرسى و نظارت.
- اص?ح قوانین و مقررات در جهت رفع تداخل میان وظا?ف نهادهاى نظارتى و بازرسى.
23- اولو?ت دادن به ا?ثارگران انق?ب اس?مى در عرضه منابع مالى و فرصت ها و امکانات و مسوولیتهاى دولتى
در صحنه هاى مختلف فرهنگى و اقتصادى.
24- ارتقاى توان دفاعى نیروهاى مسلح براى بازدارندگى، ابتکار عمل و مقابله موثر در برابر تهد?دهاو حفاظت از
منابع ملى و انق?ب اس?مى و منابع حیاتى کشور.
25- توجه و?ژه به حضور و سهم نیروهاى مردمى در استقرار امنیت و دفاع از کشور و انق?ب باتقو?ت کمى و
کیفى بسیج مستضعفین.
26- تقو?ت، توسعه و نوسازى صنا?ع دفاعى کشور با تاکید بر گسترش تحقیقات و سرعت دادن به انتقال فن
آورىهاى پیشرفته.
27- توسعه نظم و امنیت عمومى و پیشگیرى و مقابله موثر با جرا?م و مفاسد اجتماعى و امنیتى از طر?ق تقو?ت
و هماهنگى دستگاههاى قضا?ى، امنیتى و نظامى و توجه جدى در تخصیص منابع به وظا?ف مربوط به اعمال
حاکمیت دولت.
امور مربوط به مناسبات سیاسى و روابط خارجى
28- ثبات در سیاست خارجى براساس قانون اساسى و رعا?ت عزت، حکمت و مصلحت و تقو?ت روابط خارجى از
طر?ق:
- گسترش همکارىهاى دو جانبه، منطقه?ى و بینالمللى.
- ادامه پرهیز از تشنج در روابط با کشورها.
- تقو?ت روابط سازنده با کشورهاى غیرمتخاصم.
- بهرهگیرى از روابط براى افزا?ش توان ملى. - مقابله با افزون خواهى و اقدام متجاوزانه در روابط خارجى.
- ت?ش براى رها?ى منطقه از حضور نظامى بیگانگان.
- مقابله با تک قطبى شدن جهان.
- حما?ت از مسلمانان و ملت هاى مظلوم و مستضعف، به و?ژه ملت فلسطین.
- ت?ش براى همگرا?ى بیشتر میان کشورهاى اس?مى.
- ت?ش براى اص?ح ساختار سازمان ملل.
29- بهرهگیرى از روابط سیاسى با کشورها براى نهاد?نه کردن روابط اقتصادى، افزا?ش جذب منابع و سرما?ه
گذارى خارجى و فن آورى پیشرفته و گسترش بازارهاى صادراتى ا?ران و افزا?ش سهم ا?ران ازتجارت جهانى و
رشد پرشتاب اقتصادى مورد نظر در چشم انداز.
30- تحکیم روابط با جهان اس?م و ارا?ه تصو?ر روشن از انق?ب اس?مى و تبیین دستاوردها وتجربیات سیاسى،
فرهنگى و اقتصادى جمهورى اس?مى و معرفى فرهنگ غنى و هنر و تمدن ا?رانى و مردمسا?رى د?نى.
31- ت?ش براى تبد?ل مجموعه کشورهاى اس?مى و کشورهاى دوست منطقه به ?ک قطب منطقه?ى اقتصادى،
علمى، فنآورى و صنعتى.
32- تقو?ت و تسهیل حضور فرهنگى جمهورى اس?مى ا?ران در مجامع جهانى و سازمانهاى فرهنگى
بینالمللى.
33- تقو?ت هو?ت اس?مى و ا?رانى ا?رانیان خارج از کشور، کمک به ترو?ج زبان فارسى در میان آنان، حما?ت از
حقوق آنان، و تسهیل مشارکت آنان در توسعه ملى.
امور اقتصادى
34- تحقق رشد اقتصادى پیوسته، باثبات و پرشتاب متناسب با اهداف چشم انداز.
- ا?جاد اشتغال مولد و کاهش نرخ بیکارى.
35- فراهم نمودن زمینه هاى ?زم براى تحقق رقابت پذ?رى کا?ها و خدمات کشور در سطح بازارهاى داخلى و
خارجى و ا?جادساز و کارهاى مناسب براى رفع موانع توسعه صادرات غیرنفتى.
36- ت?ش براى دستیابى به اقتصاد متنوع و متکى بر منابع دانش و آگاهى، سرما?ه انسانى و فنآورى نو?ن.
37- ا?جاد ساز و کار مناسب براى رشد بهره ورى عوامل تولید (انرژى، سرما?ه، نیروى کار، آب، خاک و...)
- پشتیبانى از کار آفر?نى، نوآورى و استعدادهاى فنى و پژوهشى.
38- تامین امنیت غذا?ى کشور با تکیه بر تولید از منابع داخلى و تاکید بر خودکفا?ى در تولیدمحصو?ت اساسى
کشاورزى.
39- مهار تورم و افزا?ش قدرت خر?د گروه هاى کم درآمد و محروم و مستضعف و کاهش فاصله بین دهک هاى با?
و پا?ین درآمدى جامعه و اجراى سیاست هاى مناسب جبرانى. 0- توجه به ارزش اقتصادى، امنیتى، سیاسى و ز?ست محیطى آب در استحصال، عرضه، نگهدارى و مصرف آن.
- مهار آبها?ى که از کشور خارج مى شود و اولو?ت استفاده از منابع آبهاى مشترک.
41- حما?ت از تامین مسکن گروه هاى کم درآمد و نیازمند.
42- حرکت در جهت تبد?ل درآمد نفت و گاز به دارا?ى هاى مولد به منظور پا?دارسازى فرآ?ند توسعه و تخصیص و
بهره بردارى بهینه از منابع.
43- توسعه روستاها.
- ارتقاى سطح درآمد و زندگى روستا?یان و کشاورزان و رفع فقر، با تقو?ت ز?رساخت هاى مناسب تولید و تنوع
بخشى و گسترش فعالیت هاى مکمل، به و?ژه صنا?ع تبد?لى و کوچک و خدمات نو?ن، باتاکید بر اص?ح نظام
قیمت گذارى محصو?ت.
44- همافزا?ى و گسترش فعالیت هاى اقتصادى در زمینه ها?ى که داراى مز?ت نسبى هستند، ازجمله صنعت،
معدن، تجارت، مخابرات، حمل و نقل و گردشگرى، به و?ژه صنا?ع نفت، گاز و پتروشیمى وخدمات مهندسى
پشتیبان آن، صنا?ع انرژى بر و زنجیره پا?ین دستى آنها، با اولو?ت سرما?ه گذارى درا?جاد ز?ربناها و ز?رساخت هاى
مورد نیاز، و ساماندهى سواحل و جزا?ر ا?رانى خلیج فارس در چارچوب سیاست هاى آما?ش سرزمین.
45- تثبیت فضاى اطمینان بخش براى فعا?ن اقتصادى و سرما?ه گذاران با اتکا به مز?ت هاى نسبى و رقابتى و
خلق مز?ت هاى جد?د و حما?ت از مالکیت و کلیه حقوق ناشى از آن.
46 - ارتقاى بازار سرما?ه ا?ران و اص?ح ساختار بانکى و بیمه اى کشور با تاکید بر کارآ?ى، شفافیت، س?مت و
بهرهمندى از فن آورىهاى نو?ن.
- ا?جاد اعتماد و حما?ت از سرما?ه گذاران با حفظ مسوولیت پذ?رى آنان.
- تشو?ق رقابت و پیشگیرى از وقوع بحران ها و مقابله با جرم هاى مالى.
47- توانمندسازى بخشهاى خصوصى و تعاونى به عنوان محرک اصلى رشد اقتصادى و کاهش تصدى دولت
همراه با حضور کارآمد آن در قلمرو امور حاکمیتى در چارچوب سیاستهاى کلى اصل 44قانون اساسى که اب?غ
خواهد شد.
48- ارتقاى ظرفیت و توانمندیهاى بخش تعاونى از طر?ق تسهیل فرآ?ند دستیابى به منابع، اط?عات، فن آورى
ارتباطات و توسعه پیوندهاى فنى، اقتصادى و مالى آن.
49- توجه و عنا?ت جدى بر مشارکت عامه مردم در فعالیتهاى اقتصادى کشور و رعا?ت جهات ز?ردر امر واگذارى
موسسات اقتصادى دولت به مردم:
- امر واگذارى در جهت تحقق اهداف برنامه باشد و خود هدف قرار نگیرد.
- در چارچوب قانون اساسى صورت پذ?رد.
- موجب تهد?د امنیت ملى و ?ا تزلزل حاکمیت ارزش هاى اس?مى و انق?بى نگردد.
- به خدشه دار شدن حاکمیت نظام ?ا تضییع حق مردم و ?ا ا?جاد انحصار نینجامد.