در جمهوری ترکمنستان، اقلیت کوچکی ساکن هستند که کمتر مورد شناخت جامع? جهانی قرار گرفته‌اند، این اقلیت بلوچ می‌باشد. بلوچ‌ها مردمانی سرشار از حس وحدت، فرهنگ قوی، تاریخ، زبان، سنت و مذهب مشترک هستند. بلوچ‌های ترکمنستان بخشی از جامع? جهانی هستند که با فرهنگ و تاریخ منحصر به فرد خود عمدتاً در کشورهای پاکستان، ایران و افغانستان سکونت دارند. در خارج از این کشورها نیز جوامع کوچک بلوچی در هندوستان، شرق آفریقا و عمان وجود دارد. پراکندگی جمعیت قوم بلوچ بسیار زیاد است، بلوچ های ترکمنستان بطور عمده در شمالی‌ترین نواحی این کشور زندگی می‌کنند. همچنین اقلیتی کوچک از بلوچ‌ها به کشورهای شمالی اروپا مهاجرت نموده‌اند.  بلوچ‌های ترکمنستان +بنظر می‌رسد اولین گروه‌های مهاجر بلوچی به روسیه در مناطق “مرو” ترکمنستان سکنی گزیده باشند، سپس آن‌ها بخشی از قلمرویی که امروزه به جمهوری ترکمنستان تعلق دارد شناخته شدند. بر اساس گزارش‌های آماری بین سال‌های 1917 تا 1920حدود 936 بلوچ در منطق? بایرام علی سکونت داشته‌اند. بلوچ‌های ترکمنستان عمدتاً از منطقه چخانسور واقع در استان نیمروز افغانستان بدینجا آمده‌اند، همچنین گروه کوچکی از بلوچ‌های ترکمنستان به منطق? خراسان ایران تعلق دارند، در این بین تیره‌هایی از براهویی که هویت مشترک بلوچی دارند نیز شناخته شده است. در سال 1920 گروه‌هایی از بلوچ‌ها که متعلق به اقوام مختلف بودند توسط کریم خان متحد شدند. این فرماند? بلوچ شخصیت فوق‌العاده‌ای بود. او ابتدا چوپانی فقیر بود، اما سپس به فرمانده‌ای مشهور و حتی شخصیتی افسانه‌ای در میان بلوچ‌های ترکمنستان تبدیل شد. بلوچ‌های ترکمنستان در سای? پرچم ملی این کشور متحد هستند، آن‌ها در دوران شوروی، رزمندگان شجاعی برای این امپراطوری قدرتمند بودند، بلوچ‌ها به اتحاد جماهیر شوروی برای مبارزه بر علیه شوروش باسماچی‌ها (جنبش ضد انقلابی در ترکستان که فعالانه از سال 1920 تا اواسط 1930 به طول انجامید) کمک‌های بسیاری کردند. در اواخر سال 1920 میلادی، کریم خان بدلیل اختلاف نظر با مقامات شوروی به همراه اکثریت مردم خود، ترکمنستان را به مقصد ایران و افغانستان ترک کردند. هیچکس نمی‌داند او به کجا رفت. ما سعی نمودیم وی در طول سفرهایمان به ترکمنستان بیابیم، اما نتیجه‌ای در پی نداشت. می‌بایست کریم خان را در خارج از ترکمنستان جستجو نمود، چه در ایران و یا افغانستان. در اینصورت به این موضوع پی خواهیم برد که به او و مردمانش پس از ترک آن کشور چه گذشته است. در حال حاضر بلوچ های ترکمنستان اکثراً در مناطق “بایرام علی” و “لولوتان” استان مرو زندگی می‌کنند. با توجه به داده‌های سرشماری سال 1959 در اتحاد جماهیر شوروی سابق حدود 7800 بلوچ در جمهوری سوسیالیستی ترکمنستان سکونت داشته‌اند، در “دره مرغاب” ، “منطق? بایرام علی” ، “ترکمن کلا” و “لولوتان”. بیش از 94/9 درصد آنان فرهنگ و زبان مادری خود را حفظ کرده‌اند. آمار فوق در سال 1970 به 12,600 نفر رسیده است، در حالیکه 91/8 درصد آنان به زبان بلوچی سخن می‌گفته‌اند. همچنین بر اساس آمارهای سرشماری، جمعیت بلوچ‌های ترکمنستان در سال 1979 حدود 18997 نفر بوده که 98/1 درصد آنان دارای زبان بلوچی بوده‌اند. در سال 1997 حدود 38 الی 40 هزار نفر بلوچ در ترکمنستان می‌زیسته‌اند، اگرچه برخی این آمار را 50 هزار نفر و حتی بالاتر برآورد می‌کنند. وفاداری و تعهد جامع? بلوچی ترکمنستان به فرهنگ و زبان خود بسیار قابل توجه است، این علاق? مردم بلوچ را حتی در زندگی روستایی آنان می‌توان مشاهده نمود. تحقیقات کامل از شرایط اجتماعی و اقتصادی مردم بلوچ جهت بیان میزان وابستگی آن‌ها به زبان بلوچی می‌تواند بسیار جالب و قابل تامل باشد. بلوچ‌های ترکمنستان خود را یکی از اقوام بزرگ این سرزمین بر می‌شمارند، هرچند که آن‌ها مدت‌های طولانی بوسیل? “پرد? آهنین” از سایر بلوچ‌های سرزمین مادری خود جدا بوده و عملاً هیچگونه ارتباطی با دیگر مردم بلوچ در جهان نداشته‌اند. از آنجمله می‌توان این مورد را ذکر کرد که در سال 1934 مرزهای میان شوروی با ایران و افغانستان مسدود شد و این رویداد منبع حوادث غم بار و فجایع انسانی بسیاری گردید. آن یک واقع? غیر منتظره بود، زیرا برای کسانی که به ایران و یا افغانستان برای دیدن اقوام خود سفر کرد بودند، بازگشت به خانواده‌هایشان غیرممکن شد، بنابراین بسیاری از پدران و مادران از فرزندانشان و همینطور برخی از والدینشان بطور ناخواسته و اجباری جدا شدند. برای آن‌ها غیرممکن گردید تا باردیگر همدیگر را ببینند و تنها دلیل، “پرد? آهنین” در امتداد مرزهای شوروی بود. البته این محدودیت تنها تا پایان 1980 میلادی ادامه داشت و با آغاز اصلاحات میخائیل گورباچف و بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، برای بسیاری از بلوچ‌های ترکمنستان این فرصت فراهم گردید تا پس از سال‌های طولانی جدایی، برای جستجوی بستگان خود به ایران و افغانستان سفر کنند.